Sezon narciarski w pełni, co cieszy wszystkich miłośników zimowego szaleństwa. A jak narty, to też oczywiście ciepła, sycąca, pyszna i wyjątkowa kuchnia góralska. Kto ma ochotę na aromatyczną karkówkę albo pieczoną kiełbaskę - ręka w górę! Dla każdego znajdzie się coś dobrego!

„Jak jest zima, to musi być zimno” - brzmi jeden z najpopularniejszych cytatów z legendarnego filmu "Miś" w reżyserii Stanisława Barei. Da się to odczuć szczególnie na stoku. 

Gdy po całych godzinach szusowania pośród najwyższych górskich szczytów poczujemy ochotę na coś smakowitego, spróbujmy dań bazujących na tradycyjnych góralskich przepisach. Szczególnie, że to właśnie zimą powinniśmy sięgać po zdecydowanie obfitsze dania. Dlaczego? Gdyż jest to naturalny odzew naszego organizmu.

„Gdy jest zimno, nasz organizm potrzebuje znacznie więcej energii, żeby wyrównać bilans cieplny. Automatycznie domaga się jedzenia bardziej kalorycznego, a więc przede wszystkim tłuszczu zawierającego sporą dawkę energii, będącego naszym naturalnym materiałem termoizolacyjnym. Pamiętajmy jednak o dobrze zbilansowanej diecie i starajmy się nasze jedzeniowe potrzeby zaspokajać również zdrowszymi tłuszczami, zawartymi na przykład w mięsie ryb”, twierdzi żywieniowiec marki Knorr, Iwonna Niegowska.

"Co ci powiem, to ci powiem, ale ci powiem, że..."

... góralskie jedzenie świetnie smakuje. Zwłaszcza zimą, gdy oddajemy się swoim ulubionym sportowym szaleństwom. Górale od wieków zmagają się z cięższymi warunkami atmosferycznymi i ciągle przekazują sobie z pokolenia na pokolenie tradycję dotyczącą kulinarnych tajników. Dzięki temu mieszkańcy południowej Polski mają jedną z najbardziej charakterystycznych kuchni w naszym kraju. Oscypek czy kwaśnica to tylko jedne z kilku sztandarowych i chlubnych skarbów Podhala.

Co jest znamienne dla kuchni góralskiej? Dania są proste i sycące, często też tłuste, ale jednocześnie bardzo wyraziste w smaku. Charakterystyczne dla kuchni z południa naszego kraju jest częsta obecność produktów już wcześniej przetworzonych, co korzystnie wpływa na ich smak, jak choćby kwaszonej czy kiszonej kapusty albo wędzonego mięsa.

Co ceper o zupie góralskiej wiedzieć powinien

Zupy są bardzo ważnym elementem tradycyjnej góralskiej kuchni. Tłustsze, o dosadnym smaku, od wielu lat sprawdzają się przy niższych temperaturach. Najczęściej przyrządzane są na wędzonym mięsie. Rozgrzewają i smakują, świetnie uzupełniając kalorie spalone na stoku. Najbardziej góralska zupa? Ze śpiewem na ustach padnie odpowiedź "Kwaśnica". Niegdysiejszy hit zespołu Golec uOrkiestra poświęcony w całości temu daniu na trwale zakorzenił je w powszechnej świadomości – toż to góralski klasyk. Istotne, by kwaśnicy nie mylić z kapuśniakiem. Ta klasyczna przygotowywana jest na wędzonych żeberkach baranich z dużą ilością kwaszonej kapusty i jej sokiem, z dodatkiem ziemniaków, czasem również grzybów.

Kwaśnica na żeberkach

Czas przygotowania: 90 minut
Ilość porcji: 4

Składniki:

• wędzone żeberka - 50 dag
• słonina - 10 dag
• Rosół wołowy Knorr - 1 sztuka
• kiszona kapusta - 50 dag
• marchewka - 1 sztuka
• pietruszka - 1 sztuka
• cebula - 1 sztuka
• ząbek czosnku - 1 sztuka
• kilka ziaren ziela angielskiego
• liść laurowy - 2 sztuki

Sposób przygotowania:

1. Wędzone żeberka zalej w dużym garnku około 1,5 l zimnej wody i powoli zagotuj.
2. Do wywaru wrzuć jedną kostkę rosołową Knorr wołową, by podkreślić jego smak.
3. Umyj, obierz i pokrój w kostkę warzywa: marchew i pietruszkę. Wrzuć je do zupy wraz z kilkoma ziarenkami ziela angielskiego, liściem laurowym oraz poszatkowaną kiszoną kapustą. Całość gotuj dotąd, aż warzywa i żeberka będą miękkie. 
4. Mięso żeberek powinno z łatwością odchodzić od kości. Wyjmij je z zupy, obierz z kości, a kawałki wędzonki wrzuć z powrotem do wywaru. 
5. Zupę przypraw sporym ząbkiem czosnku przeciśniętego przez praskę. Ponownie całość zagotuj.
6. W międzyczasie na rozgrzaną patelnię wrzuć pokrojoną w kostkę cebulę ze słoniną. Powstaną w ten sposób złociste skwarki, które należy wrzucić do zupy na sam koniec gotowania.

Kwaśnicę serwuj z kawałkiem chleba, grzankami czosnkowymi lub ugotowanymi osobno ziemniakami.

Górale mają także swoją autorską interpretację żurku. W ich wydaniu ta zupa przygotowywana jest na żeberkach i z dodatkiem grzybów.  Danie o zamierzonym smaku przygotujemy z pomocą Żurku na wędzonce Knorr:

Żurek góralski z wędzonką

Czas przygotowania: 90 minut
Ilość porcji: 6

Składniki:

• żeberka – 0,5 kg
• marchew - 1 sztuka
• Żurek na wędzonce Knorr - 1 opakowanie
• por - 0,5 sztuki
• seler - 0,5 sztuki
• ziemniaki - 3 sztuki
• cebule - 2 sztuki
• suszone borowiki - 100 g
• kminek
• majeranek
• ziele angielskie
• liść laurowy
• pieprz

Sposób przygotowania:

1. Marchewkę, por, seler i cebulę obierz, umyj i pokrój w drobną kostkę. Do dużego garnka włóż wędzone żeberka i warzywa. Całość zalej 1,5 litrem zimnej wody. Zagotuj. Powstałe na powierzchni szumy zbierz łyżką i wyrzuć, by zupa była klarowna.
2. Dopraw wywar. Dorzuć zioła: liść laurowy, kminek i ziele angielskie. Wrzuć także suszone grzyby oraz czarny, najlepiej świeżo mielony pieprz. Zupę gotuj na niedużym ogniu pod przykryciem przez około godzinę.
3. Obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki ugotuj, a gdy będą miękkie, dodaj je do zupy.
4. Opakowanie żurku z wędzonką Knorr wsyp do miski lub kubka i zalej kilkoma łyżkami ciepłego wywaru, by zyskał wyrazisty smak. Dokładnie wymieszaj, by nie było grudek. Żurek wlewaj powoli do gotującej się zupy, cały czas intensywnie mieszając. Zagotuj.
5. Jeśli lubisz wyraziste smaki, zupę przypraw jeszcze pieprzem, majerankiem i szczyptą soli.

Serwuj ją gorącą z pajdą wiejskiego lub razowego chleba.

Czerwone korale, czerwone niczym… żurawina

Kiedyś była tylko dodatkiem do najpopularniejszej przekąski rodem z gór, czyli oscypka, ale w końcu dostrzeżono ogromne zalety jej obecności również w innych daniach. O czym mowa? O żurawinie. To typowy dla Podhala owoc i to nie tylko ze względu na podobieństwo do korali, tak chętnie przywdziewanych przez góralki.

Żurawina jest bogata w witaminę C. Jej smak jest na tyle uniwersalny, że znakomicie będzie współgrać nie tyko z serami, ale także z mięsem w pierogowym farszu. Porada od „starego” górala? Najlepsze pierogi to te odgrzewane na patelni z zacną zawartością gruli, czyli skwarek!

Pierogi z mięsem i żurawiną

Czas przygotowania: 90 minut
Ilość porcji: 6

Składniki:

• mięso wołowe - 400 g
• Esencja do duszonych mięs Knorr - 1 sztuka
• żurawina suszona (namoczona w ciepłej wodzie) - 3 łyżki
• cebula - 2 sztuki
• marchew - 1 sztuka
• ziele angielskie - 3 ziarna
• liść laurowy - 2 sztuki
• olej - 1 łyżka
• mąka pszenna - 300 g
• woda ciepła niepełna szklanka
• masło - 1 łyżka

Sposób przygotowania:

1. Rozpocznij od przygotowania ciasta na pierogi. Przesianą przez drobne sito pszenną mąkę wysyp na stolnicę. W mące zrób nieduży dołek, do którego ostrożnie wlewaj roztopione wcześniej, ale już lekko przestudzone, masło wraz z wodą. Wyrób ciasto. Gdy będzie gotowe, przykryj je ściereczką i odstaw na ok. 30 minut.
2. W międzyczasie przygotuj farsz. Umyte, obrane i pokrojone w kostkę w cebulę i marchew oraz wołowe mięso podsmaż na oleju w garnku z grubym dnem. Gdy złapią kolor, wrzuć zioła liść laurowy i ziele angielskie, i zalej wrzątkiem. Musi być go tyle, by przykryło mięso i warzywa. Całość ma się zagotować.
3. Dla idealnego smaku do wołowiny wrzuć Esencję do duszonych mięsa Knorr. Całość
4. Zagotuj, a następnie zredukuj ogień. Duś, aż mięso będzie całkowicie miękkie.
5. Mięso i warzywa odcedź na sicie, poczekaj, aż ostygną, a następnie zmiel w maszynce do mięsa. Przypraw farsz do smaku solą i pieprzem, a następnie wrzuć suszone owoce żurawiny. Dokładnie wymieszaj.
6. Na stolnicy rozwałkuj cienko ciasto i przy użyciu szklanki wycinaj kółka o średnicy ok. 10-12 cm. Na każdy kawałek ciasta nakładaj odrobinę farszu. Lep pierogi, sklejając palcami brzegi ciasta w charakterystyczną falbankę. Tak przygotowane pierogi wrzucaj po kilka do gotującej się w dużym garnku wody ze szczyptą soli. Gotuj je przez około 3 minuty od momentu, gdy będą wypływać na powierzchnię.

Rada szefa kuchni: Do tego przepisu możesz również użyć gotowanej wołowiny z rosołu.

Po żurawinę warto sięgać nie tylko przy okazji wyjazdu w górskie rejony, ale także na co dzień w naszej domowej kuchni. Gdy brakuje pomysłu na urozmaicenie dania, wystarczy dodać te czerwone owoce i potrawa od razu zyska na smaku oraz wykwintności. Podczas weekendowych spotkań z przyjaciółmi możemy przygotować na przykład polędwiczkę wieprzową, której aromat podkreśli Przyprawa do wieprzowiny Knorr, a której dodatkowych walorów nada prosty w przygotowaniu sos żurawinowy.

Rybka na plaży i na stoku

Ryby nie są domeną tylko i wyłącznie nadmorskich miejscowości. Górale mają też świetne sposoby na przygotowanie skarbów ze swoich wód. A mają się czym pochwalić, bo pochodzące z górskich potoków pstrągi to prawdziwe rybne rarytasy, które najlepiej smakują grillowane lub pieczone. Pasuje do nich wiele dodatków, także typowo góralskich jak grzyby i wędzony boczek.

Pieczony pstrąg z boczkiem

Czas przygotowania: 60 minut
Ilość porcji: 4

Składniki:

• świeży, patroszony pstrąg z głową - 4 sztuki
• Sos borowikowy Knorr – 1 opakowanie
• Przyprawa Uniwersalna Delikat Knorr
• wędzony boczek w plastrach - 200 g
• pieczarki - 100 g
• ząbek czosnku - 4 sztuki
• mała gałązka świeżego rozmarynu - 4 sztuki
• cytryna – 0,5 sztuki
• śmietana 18% - 150 ml
• pieprz
• woda - 150 ml

Sposób przygotowania:

1. Wypatroszone pstrągi oczyść z łusek i poodcinaj płetwy. Każdą rybę dokładnie umyj i osusz papierowym ręcznikiem. Na grzbiecie z obu stron zrób nacięcia ostrym nożem. Obsyp ryby przyprawą Knorr, dzięki czemu zyskają intensywny smak i doskonały aromat.
2. Do wnętrza ryb włóż gałązkę rozmarynu i rozgnieciony nożem lub przeciśnięty przez praskę czosnek. Skrop pstrąga sokiem z cytryny.
3. Każdą rybę ułóż na dwóch plasterkach wędzonego boczku i zawiń.
4. Otulone boczkiem ryby obsmaż na patelni, po kilka minut na każdej ze stron. Następnie ostrożnie przełóż je do naczynia żaroodpornego i wstaw rozgrzanego do 190°C piekarnika. Piecz około 20 minut.
5. Przygotuj sos borowikowy. Zawartość opakowania sosu Knorr dokładnie wymieszaj ze śmietaną i wodą. 
6. Umyte i osuszone pieczarki pokrój w ósemki lub w ćwiartki, w zależności od ich wielkości. Podsmaż je na tej samej patelni, na której smażyły się pstrągi. Grzyby zalej sosem. Całość zagotuj.

Gotowym, gorącym sosem obficie polej rybę tuż przed podaniem. Danie serwuj z pieczonymi ziemniakami i surówką.

Pstrąg jest rybą najpowszechniejszą dla góralskiej kuchni. Jednak każdą rybę można przygotować tak, aby miała góralski charakter. Wówczas danie będzie znacznie bardziej sycące. Wszystkie składniki doskonale połączy Naturalna Przyprawa do kurczaka łagodna Knorr:

Zapiekana ryba po podhalańsku

Czas przygotowania: 45 minut
Ilość osób: 4

Składniki:

• filety z ryby - 600 g
• marchew - 2 sztuki
• seler - 1 sztuka
• ziemniaki - 2 sztuki
• suszone śliwki - 50 g
• ząbek czosnku - 1 sztuka
• sok pomidorowy - 1 szklanka
• Naturalna Przyprawa do kurczaka łagodna Knorr - 1 łyżka
• śmietana - 2 łyżki
• cytryna - 1 sztuka
• mąka - 1 łyżka
• natka pietruszki - 1 sztuka
• masło - 1 łyżka
• olej do smażenia - 1 łyżka
• Przyprawa Uniwersalna Delikat Knorr - 15 g
• cebule - 2 sztuki

Sposób przygotowania:

1. Obrane ze skóry filety z białej ryby, np. dorsza, pokrój na średniej wielkości kawałki i polej sokiem z cytryny. Rybę przypraw Przyprawą Uniwersalną Delikat Knorr, by zyskała wyrazisty smak, oraz obtocz w mące.
2. Tak przygotowane kawałki ryby usmaż na mocno rozgrzanym oleju. W międzyczasie suszone śliwki zalej wodą i odstaw, by namokły.
3. Obierz, umyj i pokrój warzywa – marchew i ziemniaki w talarki, cebulę w piórka, a seler w kostkę. Namoczone śliwki odsącz i również pokrój. Wszystkie warzywa podsmaż na oleju i odrobinie masła, chwilę duś je do miękkości, ale pilnuj, by ciągle były jędrne i nie rozpadły się. Pod koniec dodaj też śliwki.
4. W naczyniu żaroodpornym ułóż duszone warzywa, a na nich smażoną rybę.
5. Przygotuj zalewę do zapiekanki. Połącz śmietanę z sokiem pomidorowym, przypraw czosnkiem i przyprawą do kurczaka Knorr. Dokładnie wymieszaj, a następnie wylej na warzywa i rybę.
6. Naczynie wstaw do rozgrzanego piekarnika i zapiekaj przez około 20 minut. Przed podaniem danie posyp zieleniną, np. pietruszką lub koperkiem.

Smacznego!