Integrowana produkcja roślin (IP) jest nowoczesnym system jakości żywności, wykorzystującym w sposób zrównoważony postęp techniczny i biologiczny w uprawie, ochronie roślin i nawożeniu oraz zwracającym szczególną uwagę na ochronę środowiska i zdrowie ludzi.

Uczestnictwo w systemie IP pozwala na otrzymanie zdrowej żywności pochodzenia roślinnego, w której nie zanotowano przekroczeń dopuszczalnych poziomów pozostałości środków ochrony roślin, metali ciężkich, azotanów i innych pierwiastków oraz substancji szkodliwych. Potwierdzeniem wysokiej jakości plonów pochodzących z IP jest certyfikat i zastrzeżony znak IP.

Oprócz korzyści marketingowych wynikających ze sprzedaży żywności o poświadczonej urzędowo jakości istnieje szereg innych argumentów, dla których warto wdrożyć IP:

• Zbieżność założeń sytemu integrowanej produkcji roślin z zasadami integrowanej ochrony roślin pozwala stwierdzić, że wdrożenie IP w chwili obecnej gwarantuje wypełnienie obligatoryjnego wymogu wprowadzenia zasad integrowanej ochrony roślin.

• Uzyskanie certyfikatu w systemie IP pozwala na refundację części poniesionych kosztów związanych z uczestnictwem w systemie oraz promocją w ramach działań PROW 2007-2013.

• Zastosowanie zasad IP pozwala na spełnienie wymogów stawianych przez system Wzajemnej Zgodności – Cross Compliance w ramach płatności bezpośrednich, które w zakresie ochrony roślin i bezpieczeństwa żywności obowiązują od 1 stycznia 2011 r.

• Wdrożenie w gospodarstwie IP jest niezwykle istotne w przypadku konieczności potwierdzenia wymogów odnoszących się do bezpieczeństwa żywności. Dotyczy to sprzedaży na rynku krajowym, jak i przy eksporcie roślin i produktów roślinnych, w szczególności na potrzeby eksportu owoców i warzyw na rynek Federacji Rosyjskiej. W ramach IP przewidziano możliwość prowadzenia produkcji zgodnie z normami rosyjskimi. Zasadniczym elementem są w tym przypadku opracowane przez Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach specjalne programy ochrony roślin.

• IP pozwala także na wypełnienie w dużym zakresie wymogów bezpieczeństwa żywności i ochrony środowiska w ramach innych komercyjnych systemów jakości wymaganych np. przez wielkopowierzchniowe sieci handlowe.

Urzędem odpowiedzialnym na mocy prawa za wydawanie certyfikatów oraz nadzór nad systemem jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Jednak wzorem rozwiązań przyjętych w systemie Rolnictwa ekologicznego certyfikacja będzie mogła być powierzona podmiotom certyfikującym. Podmiot certyfikujący będzie upoważniany do prowadzenia działalności przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa. Warunkiem uzyskania upoważnienia jest posiadanie akredytacji w zakresie certyfikacji integrowanej produkcji roślin udzielonej w trybie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 nr 138 poz. 935 z późn. zm.) i zapewnienie prowadzenia kontroli przestrzegania wymagań integrowanej produkcji roślin przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, w tym wykształcenie oraz doświadczenie w tym zakresie. Informacje na temat warunków uzyskania akredytacji można uzyskać w PCA.

Przepisy regulujące zakres kompetencji, działalność podmiotów certyfikujących integrowaną produkcję roślin oraz sposób nadzoru przez Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa na tymi podmiotami zostały określone w art. 55 – 62 ustawy o środkach ochrony roślin.

W dniu 2 lipca 2013 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 czerwca 2013 r. w sprawie kwalifikacji osób prowadzących czynności kontrolne przestrzegania wymagań integrowanej produkcji roślin oraz wzoru certyfikatu poświadczającego stosowanie integrowanej produkcji (Dz. U. poz. 760).

W myśl tego rozporządzenia osoby prowadzące czynności kontrolne przestrzegania wymagań integrowanej produkcji roślin powinny posiadać:

1) kwalifikacje, w tym wykształcenie, wymagane od osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin tj.:

a) ukończone studia wyższe na kierunku rolnictwo, ogrodnictwo, leśnictwo, technika rolnicza i leśna, lub studia wyższe, dla których program kształcenia lub zakres kształcenia obejmował treści związane z hodowlą roślin, uprawą roślin, ochroną roślin, hodowlą lasu, ochroną zasobów leśnych, lub z budową, obsługą lub oceną techniczną pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej, w wymiarze łącznym co najmniej 120 godzin, lub studia podyplomowe w tym zakresie oraz

b) ukończone szkolenie wymagane od osób prowadzących szkolenia w zakresie integrowanej produkcji roślin

- uwzględniając wyłączenie z obowiązku odbycia szkolenia dla wykładowców IP pracowników naukowych jednostek naukowych, w rozumieniu przepisów o zasadach finansowania nauki, zajmujących się integrowaną produkcją roślin w ramach prowadzonych przez nich badań naukowych lub prac rozwojowych;

2) co najmniej roczny staż pracy na stanowisku związanym z uprawą lub ochroną roślin lub co najmniej roczne doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej związanej z uprawą lub ochroną roślin, lub co najmniej roczne doświadczenie w pracy związanej z uprawą lub ochroną roślin w gospodarstwie rolnym.

Jednocześnie określony został nowy wzór certyfikatu IP.

Na mocy art. 57 ustawy o środkach ochrony roślin certyfikat poświadczający stosowanie integrowanej produkcji roślin będzie wydawany, jeżeli producent roślin spełni następujące wymagania:

1) ukończy szkolenie w zakresie integrowanej produkcji roślin i będzie posiadał zaświadczenie o ukończeniu tego szkolenia,

2) będzie prowadził produkcję i ochronę roślin według szczegółowych metodyk zatwierdzonych przez Głównego Inspektora i udostępnionych na stronie internetowej administrowanej przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa;

3) będzie stosował nawożenie na podstawie faktycznego zapotrzebowania roślin na składniki pokarmowe, określone w szczególności na podstawie analiz gleby lub roślin;

4) będzie dokumentował prawidłowo prowadzenie działań związanych z integrowaną produkcją roślin;

5) będzie przestrzegał przy produkcji roślin zasad higieniczno-sanitarnych, w szczególności określonych w metodykach;

6) w próbkach roślin i produktów roślinnych pobranych do badań nie zostaną stwierdzone przekroczenia najwyższych dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin oraz poziomów azotanów, azotynów i metali ciężkich;

7) będzie przestrzegał przy produkcji roślin wymagań z zakresu ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, w szczególności określonych w metodykach.

Wzory notatników IP (odrębne dla roślin rolniczych, sadowniczych i warzywniczych) zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 9 lipca 2013 r. w sprawie dokumentowania działań związanych z integrowaną produkcją roślin (Dz. U. poz. 788). Rozporządzenie dopuszcza możliwość prowadzenia notatnika w formie papierowej lub elektronicznej. Dotychczas wymagane notatniki IP będzie można stosować do dnia 31 grudnia 2014 r.

Dodatkowo art. 56 ust. 4 ustawy o środkach ochrony roślin określa, że badania próbek roślin i produktów roślinnych do badań na obecność pozostałości środków ochrony roślin oraz poziomów azotanów, azotynów i metali ciężkich przeprowadza się w laboratoriach posiadających akredytację w odpowiednim zakresie udzieloną w trybie przepisów ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2010 nr 138 poz. 935 z późn. zm.) lub przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93 (Dz. U. L 218 z 13.8.2008, str. 30-47).

Równocześnie art. 61 ust. 3 ustawy o środkach ochrony roślin nadaje wojewódzkiemu inspektorowi ochrony roślin i nasiennictwa, w przypadku stwierdzenia, że rośliny, dla których zostały wydane certyfikaty poświadczające stosowanie integrowanej produkcji roślin, zawierają przekroczenia najwyższych dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin lub poziomów azotanów, azotynów lub metali ciężkich, prawo unieważnienia, w drodze decyzji, certyfikatów wydanych dla tych roślin.

Ulotka informacyjna pt. Integrowana produkcja - System jakości żywności dostępna jest tutaj. (.pdf 3,18 MB)

Ulotka informacyjna pt. Integrowana produkcja w kontekście eksportu na rynek Federacji Rosyjskiej dostępna jest tutaj. (.pdf 287,65 kB)